Böbrek Sağlığı Rehberi: Kronik Böbrek Hastalığı ve Erken Teşhis Yolları

AFSÜ Nefroloğu Doç. Dr. Sinan Kazan, erken tespit edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilen böbrek yetmezliğini ve korunma yollarını anlattı.

Böbrek Yetmezliği Nedir?

Böbrek yetmezliği, böbreklerin kanı yeterince temizleyememesi, toksin ve fazla sıvıyı vücuttan atamaması durumudur. Bu durum ilerledikçe vücudun dengesi bozulur ve çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkar. Böbrek yetmezliği bazı kişilerde yavaş, bazılarında ise aniden gelişebilir.

En Sık Görülen Nedenler

Böbrek yetmezliğine yol açan en yaygın sebepler şunlardır:

  • Diyabet (şeker hastalığı)

  • Hipertansiyon (yüksek tansiyon)

  • Böbrek iltihapları (nefrit)

  • Polikistik böbrek hastalığı

  • Uzun süreli ağrı kesici kullanımı

  • İdrar yolunu tıkayan durumlar (prostat büyümesi, taş)

  • Ciddi sıvı kaybı (kusma, ishal, yanıklar)

  • Sık yineleyen idrar yolu enfeksiyonları

Belirtiler ve Teşhis

Halk arasında "böbrek sinsidir" şeklinde bir düşüncenin doğru olduğunu belirten Doç. Dr. Kazan, hastalığın erken dönemde çoğunlukla belirti vermediğini vurguladı.

İleri Aşamada Görülen Şikayetler:

  • Halsizlik, çabuk yorulma, iştahsızlık, bulantı

  • Bacaklarda, göz çevresinde şişlik, çapaklanma

  • İdrar miktarında azalma veya artma, gece sık idrara çıkma

  • Kaşıntı, nefes darlığı, konsantrasyon güçlüğü ve yüksek tansiyon

Teşhis Yöntemleri:

Teşhis oldukça basittir ve genellikle iki temel testle konur:

  1. Kan Testi: Kreatinin ve eGFR (tahmini glomerüler filtrasyon hızı) ölçülür.

  2. İdrar Testi: Protein veya kan varlığına bakılır.

  3. Gerektiğinde: Böbrek fonksiyon bozukluğunun nedenini anlamak için ultrason kullanılabilir.

Korunma Yolları ve Risk Grupları

Böbrek yetmezliği gelişme riski yüksek olan bireylerin düzenli tarama yaptırması büyük önem taşımaktadır.

Yüksek Risk Grupları Korunma Yolları
Şeker hastalığı olanlar Kan şekeri ve tansiyonu düzenli takip etmek
Yüksek tansiyonu olanlar Yeteri kadar su içerek vücudu susuz bırakmamak
$60$ yaş üzeri bireyler Fazla tuzdan kaçınmak
Ailesinde böbrek hastalığı olanlar Gereksiz ağrı kesici kullanmamak
Uzun süre ağrı kesici kullananlar Düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı kiloda olmak
Obezitesi ve kalp-damar hastalığı olanlar Yıllık böbrek fonksiyon testlerini yaptırmak

Tedavi, böbrek hasarının derecesine göre farklılık gösterir:

Tapu Müdürlüğü’nden Mesleki Eğitime Tam Destek
Tapu Müdürlüğü’nden Mesleki Eğitime Tam Destek
İçeriği Görüntüle

  • Erken Dönem: Tansiyon ve şeker kontrolü, uygun ilaçlar ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle hastalık yavaşlatılır.

  • Orta Dönem: Böbreği koruyan bazı şeker ve tansiyon ilaçları kullanılır.

  • İleri Aşama: Hemodiyaliz, periton diyalizi ve böbrek nakli seçenekleri değerlendirilir.

Tüm bu yöntemlerin temel amacı, hastanın yaşam kalitesini artırmak ve böbrek fonksiyonunu olabildiğince uzun süre korumaktır.