Hastalıkların önlenmesi, kontrol altına alınması ve tedavisinde ilacın doğru zamanda, doğru dozda ve doğru şekilde uygulanmasını esas alan akılcı ilaç kullanımı, toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren hayati bir konu olmaya devam ediyor.
Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi (AFSÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Neşe Demirtürk, özellikle bilinçsiz antibiyotik kullanımının yol açtığı sonuçlara ilişkin önemli uyarılarda bulundu.
“Antibiyotikler yalnızca bakterilere etkilidir”
Prof. Dr. Demirtürk, antibiyotiklerin yalnızca bakteriyel enfeksiyonların tedavisi veya bazı durumlarda korunması için kullanılan ilaçlar olduğunu vurguladı.
İnsan vücudunda yararlı ve zararlı birçok mikroorganizmanın bulunduğunu söyleyen Demirtürk, “Flora dediğimiz yararlı mikroorganizmalar ağız içi, cilt ve bağırsaklarda ömür boyu bizimle yaşar. Bazı mikroorganizmalar ise enfeksiyonlara yol açar. Antibiyotikler yalnızca bu zararlı mikroorganizmalardan bakterilere etkilidir.” dedi.
Virüs kaynaklı hastalıklarda antibiyotik kullanımının tedaviye hiçbir katkı sağlamadığını belirten Prof. Dr. Demirtürk, bu nedenle her antibiyotik kullanımının hekim kararıyla yapılması gerektiğini ifade etti.
Antibiyotik direnci: “Enfeksiyon doktorlarının en büyük kâbusu”
Sıklıkla duyulan “antibiyotik direnci” kavramının bakterilerin antibiyotikten kurtulmak için geliştirdiği savunma mekanizması olduğunu anlatan Demirtürk, şu ifadeleri kullandı:
“Bir bakteri belirli bir antibiyotikle karşılaştığında hayatta kalabilmek için ona karşı direnç geliştirir. Bu direnç, aynı bakterinin tüm türlerine yayılır. Böylece o antibiyotik artık etkisini kaybeder. Hastanelerde zaman zaman tüm antibiyotiklere dirençli bakterilerle karşılaşıyoruz. Bu durum tedaviyi neredeyse imkânsız hâle getiriyor.”
Prof. Dr. Demirtürk, antibiyotik direncinin en önemli sebebinin uygunsuz ve bilinçsiz antibiyotik kullanımı olduğunu vurgulayarak tarımda ve hayvancılıkta yaygın antibiyotik kullanımının da direnci artıran diğer faktörler arasında yer aldığını söyledi.
“Grip, soğuk algınlığı ve COVID-19’da antibiyotik işe yaramaz”
Yanlış antibiyotik kullanımının hem direnci artırdığını hem de hastaları gereksiz yan etkilere maruz bıraktığını belirten Demirtürk, özellikle grip, soğuk algınlığı ve COVID-19 gibi virüs kaynaklı hastalıklarda antibiyotik kullanımının tamamen etkisiz olduğunu söyledi.
“Bilinçsiz kullanılan antibiyotikler birçok yan etkiye yol açabilir. Boş yere antibiyotik almak hastaya hiçbir fayda sağlamadığı gibi bakterilerin direnç geliştirmesine de neden olur. Vatandaşlarımız mutlaka hekim önerisi olmadan antibiyotik kullanmamalıdır.” diye konuştu.