MÖ 209 - Mete Han Büyük Hun İmparatorluğu'nun Hükümdarı Oldu
Büyük Hun İmparatorluğu’nun kurucularından biri olan Mete Han, MÖ 209 yılında tahta çıkarak Türk tarihinin en önemli liderlerinden biri hâline geldi. Disiplinli ordusu ve askerî dehasıyla, ilk düzenli Türk ordusunu kurduğu kabul edilir. Onun liderliğiyle Hunlar büyük bir askerî güç haline gelmiş ve Orta Asya’da hâkimiyetlerini genişletmiştir.
1358 - Ragusa Cumhuriyeti Kuruldu
Bugünkü Dubrovnik şehrinde kurulan Ragusa Cumhuriyeti, denizcilik ve ticaretle uğraşan bağımsız bir devletti. Osmanlılarla vergiye dayalı barış anlaşmaları yaparak uzun süre ayakta kalmayı başardı. Ticaret yolları üzerindeki konumu sayesinde zenginleşti ve Avrupa’nın önemli şehir devletlerinden biri oldu.
1565 - Sokullu Mehmed Paşa Veziriazam Oldu
Osmanlı Devleti’nin en uzun süre görev yapan sadrazamlarından Sokullu Mehmed Paşa, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde devletin yönetiminde söz sahibi oldu. İdari ve diplomatik becerileri sayesinde Osmanlı Devleti’nin 16. yüzyıldaki istikrarında önemli rol oynadı.
1878 - Ahmet Mithat Efendi “Tercüman-ı Hakikat” Gazetesini Çıkarmaya Başladı
Osmanlı basınının öncülerinden Ahmet Mithat Efendi, halkı bilinçlendirmeyi amaçladığı “Tercüman-ı Hakikat” adlı gazeteyi yayımlamaya başladı. Gazete, uzun yıllar boyunca toplumun eğitimine katkı sağladı ve halk gazeteciliğinin gelişmesinde öncü oldu.
1884 - Beyazıt Devlet Kütüphanesi Kuruldu
İstanbul’un kültür hayatına önemli katkılarda bulunan Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Sultan II. Abdülhamid döneminde kuruldu. Bugün hâlen hizmet veren kütüphane, Türkiye’nin en eski halk kütüphanelerindendir ve binlerce nadir eseri bünyesinde barındırmaktadır.
1893 - New York Borsası Çöktü
Amerika Birleşik Devletleri tarihinin önemli ekonomik krizlerinden biri olan 1893 Borsa Krizi, özellikle demiryolu şirketlerinin batışıyla derinleşti. Binlerce kişinin işsiz kaldığı ve çok sayıda bankanın iflas ettiği bu kriz, ülkenin mali yapısında büyük sarsıntılara neden oldu.
1905 - Potemkin Zırhlısı Ayaklanması Başladı
Karadeniz’de görev yapan Potemkin zırhlısının mürettebatı, kötü yaşam koşulları ve kurtlu yemeklere isyan ederek gemiyi ele geçirdi. Odessa limanına yönelen isyancı denizciler, Çarlık Rusyası'na karşı ilk ciddi direniş örneklerinden birini verdi. Bu olay, 1905 Rus Devrimi’nin kıvılcımlarından biri sayılır.
1916 - Hicaz, Osmanlı'dan Ayrıldığını İlan Etti
Şerif Hüseyin liderliğindeki Hicaz bölgesi, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı bağımsızlık ilan etti. Bu gelişme, Arap İsyanı'nın başlangıcını simgelerken Osmanlı’nın Arap topraklarındaki etkisinin zayıflamasına neden oldu.
1917 - Yunanistan, İtilaf Devletleri'ne Katıldı
Yunanistan, I. Dünya Savaşı’nda tarafını belirleyerek İtilaf Devletleri’nin safına geçti. Bu gelişme, savaşın Balkanlar’daki seyrini değiştirdiği gibi Osmanlı’nın karşı cephesini daha da genişletti.
1918 - Azerice, Azerbaycan'ın Resmî Dili Oldu
Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerice’yi resmî dil ilan ederek dil birliği ve millî kimlik inşasında önemli bir adım attı. Bu karar, Azerbaycan tarihinde milliyetçilik düşüncesinin kurumsal temellerinin atılmasında etkili oldu.
1923 - İlk Havada Yakıt İkmali Gerçekleştirildi
ABD'de çift kanatlı bir uçakla gerçekleştirilen ilk havada yakıt ikmali, havacılık tarihinde devrim niteliğindeydi. Bu gelişme, daha uzun süreli uçuşlara olanak sağlayarak hem askerî hem sivil havacılıkta yeni bir dönemi başlattı.
1938 - Helikopterin Patenti Igor Sikorsky Tarafından Alındı
Havacılık mühendisliği alanında öncü olan Igor Sikorsky, bugünkü modern helikopterlerin temelini atan tasarımıyla patent aldı. Bu buluş, dikey kalkış ve inişin mümkün olduğu yeni nesil hava taşıtlarının gelişmesini sağladı.
1946 - On İki Ada, Yunanistan’a Verildi
İkinci Dünya Savaşı sonrasında düzenlenen Paris Barış Konferansı’nda, İtalya'nın elinde bulunan On İki Ada'nın Yunanistan'a verilmesi kararlaştırıldı. Bu karar, Ege’deki güç dengelerini değiştirdi ve Türkiye-Yunanistan ilişkilerini derinden etkiledi.
1950 - ABD, Kore Savaşı’na Asker Gönderme Kararı Aldı
Kuzey Kore'nin Güney Kore’ye saldırmasının ardından Birleşmiş Milletler kararıyla ABD, Güney Kore’yi desteklemek üzere asker gönderme kararı aldı. Bu adım, Soğuk Savaş döneminin ilk sıcak çatışmalarından biri olan Kore Savaşı’nı başlattı.
1950 - BM Güvenlik Konseyi, Güney Kore’ye Yardım Çağrısında Bulundu
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore’nin saldırısını kınayarak üye ülkelere Güney Kore’ye askerî destek verme çağrısında bulundu. Bu çağrı, uluslararası müdahale sürecini başlattı.
1954 - Guatemala'da CIA Destekli Darbe Gerçekleşti
ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA), Guatemala’da demokratik yolla seçilmiş olan hükümeti devirmek üzere darbe düzenledi. Bu olay, Soğuk Savaş döneminde Latin Amerika’daki Amerikan müdahalelerinin ilk örneklerinden biri oldu.
1954 - Dünyanın İlk Nükleer Enerji Santrali Açıldı
Moskova yakınlarındaki Obninsk kentinde faaliyete geçen santral, insanlık tarihinde nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla ilk kullanımı olarak kayıtlara geçti. Bu gelişme, enerji sektöründe devrim niteliğindeydi.
1957 - Audrey Kasırgası ABD’yi Vurdu
Louisiana ve Teksas eyaletlerinde etkili olan Audrey kasırgası, yaklaşık 500 kişinin ölümüne yol açtı. Bölge tarihinin en yıkıcı doğa felaketlerinden biri olarak kaydedildi.
1964 - Binbaşı Fethi Gürcan İdam Edildi
22 Şubat 1962 ve 20 Mayıs 1963 tarihlerinde iki ayrı darbe girişimine katılan emekli Binbaşı Fethi Gürcan, yargılanarak idama mahkûm edildi. Gürcan, Türk demokrasi tarihinde askerî müdahalelerin ağır sonuçlarından biri olarak tarihe geçti.
1964 - Kıbrıs Cumhuriyeti, Türklerin Ada’ya Girişini Yasakladı
Kıbrıs Hükûmeti, 15 yaşından büyük Türk vatandaşlarının Ada’ya girişini yasaklayarak toplumlar arası gerilimi tırmandırdı. Bu karar, Kıbrıs sorununun derinleşmesinde etkili oldu.
1967 - Dünyanın İlk Bankamatiği Kullanıma Açıldı
Londra’nın Enfield semtinde hizmete giren ilk ATM (bankamatik), Barclays Bank tarafından geliştirildi. Bu cihaz, bankacılıkta otomasyonun ve 7/24 erişimin başlangıcı oldu.
1974 - Richard Nixon, Sovyetler Birliği'ni Ziyaret Etti
ABD Başkanı Richard Nixon, Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği'ne yaptığı ziyarette diplomatik temaslarda bulundu. Bu ziyaret, iki süper güç arasındaki ilişkilerin yumuşatılması açısından önemli bir gelişmeydi.
1976 - Entebbe Uçak Kaçırma Olayı Yaşandı
Filistinli militanlar tarafından kaçırılan Air France’a ait bir uçak, Uganda’nın Entebbe Havalimanı’na yönlendirildi. Olay, İsrail'in tarihe geçen Entebbe Baskını operasyonuna neden oldu.
1977 - Cibuti, Bağımsızlığını İlan Etti
Fransa’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Cibuti, Afrika’nın en genç ülkelerinden biri oldu. Stratejik konumu nedeniyle küresel güçlerin ilgisini çeken ülkelerden biridir.
1978 - Anayasa Mahkemesi'ne Bomba Atıldı
Türkiye'de siyasi gerilimin arttığı dönemde Anayasa Mahkemesi'ne yönelik bombalı saldırı düzenlendi. Aynı günlerde benzin sıkıntısı nedeniyle ülke genelinde uzun kuyruklar oluştu, ekonomik kriz derinleşti.
1979 - Muhammed Ali Boksu Bıraktı
Boks dünyasının efsane ismi Muhammed Ali, profesyonel kariyerini noktaladığını açıkladı. Ali, yalnızca spordaki başarılarıyla değil, sosyal adalet ve siyahilerin hak mücadelesindeki duruşuyla da hafızalara kazındı.
1980 - Ustica Faciası: 81 Kişi Hayatını Kaybetti
İtalya'nın Ustica adası yakınlarında düşen İtalyan havayollarına ait DC-9 tipi yolcu uçağı, 81 kişinin ölümüne neden oldu. Olayın nedeni hâlâ tartışmalı olmakla birlikte, uçağın bir hava saldırısına uğradığı ileri sürüldü.
1984 - TBMM Askerlik Süresini 18 Aya İndirdi
Türkiye Büyük Millet Meclisi, askerlik süresini 20 aydan 18 aya indiren yasa tasarısını kabul etti. Bu karar, gençler ve aileleri arasında sevinçle karşılandı.
1987 - Gaziantep Üniversitesi Kuruldu
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin bilim ve eğitim altyapısını güçlendirmek amacıyla Gaziantep Üniversitesi kuruldu. Bugün birçok fakülteye sahip olan üniversite, bölgenin akademik gelişimine katkı sunmaktadır.
1988 - Paris’te Tren Kazası: 56 Ölü, 60 Yaralı
Fransa’nın başkenti Paris’te bulunan Lyon Garı’nda meydana gelen tren kazasında 56 kişi hayatını kaybetti, 60’tan fazla kişi yaralandı. Kaza, Avrupa demiryolu tarihinde en kanlı facialardan biri olarak kaydedildi.
1991 - Yugoslav Ordusu, Slovenya’ya Operasyon Başlattı
Yugoslavya’nın dağılma sürecinde Slovenya’nın bağımsızlık ilanı sonrası, Yugoslav Halk Ordusu müdahalede bulundu. Bu gelişme, Yugoslavya iç savaşının başlangıcını simgeler.
1998 - Ceyhan Depremi: 144 Kişi Hayatını Kaybetti
Adana’nın Ceyhan ilçesinde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremde 144 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Birçok bina yıkılırken, bölge halkı uzun süreli travmalar yaşadı.
2004 - Boris Tadiç Cumhurbaşkanı Seçildi
Sırbistan-Karadağ'da yapılan seçimlerde Boris Tadiç, ülkenin yeni cumhurbaşkanı oldu. Tadiç’in görevi, Sırbistan’ın Avrupa Birliği ile ilişkilerinde kritik bir dönemdi.
2007 - Tony Blair Görevinden Ayrıldı
Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair, 10 yıllık görev süresinin ardından istifa etti. Blair, Irak Savaşı’ndaki rolü ve iç reform politikalarıyla hem destek hem de eleştiri almış bir liderdi.